قدم‌های بنیادی برای ساخت ویدیو آموزشی:

قدم اول: موضوع خود را انتخاب کنید.

اولین کاری که برای ساختن ویدیو آموزشی باید انجام دهید، انتخاب موضوعی مفید و مناسب است. در این روزها افراد خیلی سریع ویدیوهایی را که به آن‌ها اطلاعات مورد انتظار را نمی‌دهند، رها می‌کنند. بنابراین انتخاب موضوعی که مورد علاقه و نیاز مخاطب است از اهمیت بالایی برخوردار است. برای انتخاب موضوع، اول از همه باید مخاطبی که قرار است ویدیوی شما را تماشا کند، تعیین کنید. سپس سعی کنید به درکی عمیق نسبت به مخاطبتان و نیازهایش دست یابید. وقت خود را به تحقیق و شناسایی موضوعاتی که مخاطبین بیش از همه چیز به آن‌ها علاقه و نیاز دارند، اختصاص دهید. روش تحقیق خود را برای مکان و اندازه‌ی مخاطبانتان مناسب‌سازی کنید. اگر مأموریت شما ساخت ویدیوهایی برای درون شرکت است، مصاحبه با کارکنان می‌تواند بسیار مفید واقع شود. اگر شما در حال ساخت ویدیو برای کاربران خارج از شرکت و یا سطح وسیع‌تری از مخاطبان هستید، نظرسنجی راه حلی ایده‌آل برای جمع‌آوری اطلاعات است. همچنین دسترسی به انجمن‌های آنلاین و دیگر منابعی که می‌توانند به شما در انتخاب موضوعتان کمک کنند را فراموش نکنید. موضوع خودتان را به یک ایده‌ی مشخص و متمرکز برسانید. اگر در این مورد مشکل دارید، می‌توانید قابلیت تقسیم به دو موضوع و ساختن موضوع دوم بر اساس موضوع اول را مورد توجه قرار دهید. ویدیو‌های پی‌در‌پی سریالی راه بسیار عالی برای ساخت ویدیو آموزشی مفید و قابل درک و استفاده است.

قدم دوم: قالب محتوای خود را انتخاب کنید.

دومین قدم برای ساخت ویدیو‌های جذاب انتخاب قالب است. زمانی که می‌خواهید ویدیو بسازید، منابع قابل دسترس، جدول زمانی و انتظارات همکاران را مورد توجه قرار دهید. قالب‌های مختلف ویدیو سطوح مختلفی را از زمان و تلاش برای تکمیل شدن می‌طلبند.

• ویدیوهای ضبط شده از صفحه‌ی نمایشگر (Screencast)

اگر شما به افراد درباره‌ی نرم‌افزاری جدید و یا سیستم کامپیوتری آموزش می‌دهید، این امر می‌تواند بخشی از ویدیوی شما باشد. ویدیوهای ضبط شده از صفحه‌ی نمایشگر می‌تواند دامنه‌ی وسیعی از ویدیوهای ساده و دوستانه تا ویدیوهای حرفه‌ای و کار شده را شامل شوند.

• ویدیوهای کوچک (Microvideo)

ویدیوهای کوچک ویدیوهای بسیار کوتاهی بین ۵ تا ۱۵ ثانیه هستند که تنها یک فرایند و یا ایده را نشان می‌دهند. گاهی اوقات این‌گونه از ویدیوها، از روایت‌ها برخوردار نیستند بلکه بر روی تصاویر و متون روی صفحه تکیه دارند. این روش زمانی بسیار مناسب است که که تعدادی از فرایندهای ساده و کوتاه را برای آموزش دارید که نیازی به ویدیوهای طولانی ندارند.

• ویدیوهای ارائه‌دهنده (Presenter video)

برای آموزش زنده، ضبط کردن ویدیوهای ارائه‌دهنده را مورد توجه قرار دهید. سپس می‌توانید ویدیوی ضبط شده را ویرایش کنید و به عنوان بخشی از برنامه‌ی آموزشی استفاده کنید.

• ویدیوهای Demo

اگر شما به افراد درباره‌ی فرایندهای فیزیکی آموزش می‌دهید، اینگونه ویدیوها می‌تواند برای شما انتخاب درست باشد. در این‌گونه ویدیوها، اغلب یک نفر عملی را به عنوان الگو انجام می‌دهد و به دیگران چگونگی کارکرد یک وسیله، خدمت و یا کار را نشان می‌دهد. بسیاری از ویدیوهای DIY در یوتیوب از این قالب استفاده می‌کنند.

• نقش بازی کردن (Role play)

در این‌گونه ویدیوها، داستان به بینندگان کمک می‌کنند که تصویر و درک بهتری را نسبت به موضوع پیدا کنند. بهترین موضوعات برای این ویدیوها برای فعل و انفعالات اجتماعی همچون استفاده از پشتیبانی فنی و توضیح درباره روند آن است. این‌گونه از ویدیوها به مقداری از بازیگری نیاز دارند اما اگر شما درباره مهارت‌های ملایم آموزش می‌دهید این قالب برای بیننده‌ها می‌توانند بسیار مفید واقع شود.

• انیمیشن (Animation)

ویدیوهای انیمیشنی از متون و اشکال گرافیکی برای ارائه‌ی پیام‌ها استفاده می‌کنند. آن‌ها نیاز به مقداری توانایی فنی و هنری برای ساخت نیاز دارند اما برای جذب توجه مخاطبان بسیار عالی هستند.

• ویدیوهای تعاملی (Interactive video)

ویدیوهای تعاملی قالبی جدید هستند. این ویدیوها به مخاطب این امکان را می‌دهند که ماجرای شخصی خود را انتخاب کنند. در واقع از بینندگان درخواست می‌شود که نسبت به وضعیت‌ها عکس‌العمل‌های خود را نشان دهند و ببینند ویدیو چگونه نسبت به تصمیمات آن‌ها پیش می‌رود. این راهی بسیار عالی برای درگیر کردن مخاطبان در ویدیو آموزشی است. اگر می‌خواهید به افراد امکان تجربه نتایج تصمیمات مختلف را دهید، این قالب می‌تواند انتخاب مناسبی باشد.

قدم سوم: فیلمنامه و استوری‌ برد تهیه کنید.

مطمئناً با فکر به ویدیوتان تصویری واضح در ذهنتان ظاهر می‌شود. ساختار صحنه‌ها مرتب است، جلوه‌های بصری تمیز و مناسب هستند و کلماتی که فقط نیاز است به صورت بلند گفته شوند. اما وقتی بدون هیچ‌‌گونه کار قبلی می‌خواهید اقدام به ضبط ویدیو کنید، مشخص می‌شود که آن چیزها آنقدر هم سازمان‌یافته و عالی نیستند که درون ذهنتان بودند. اگر ما نمی‌توانیم مستقیماً به ضبط ویدیو پردازیم به این معنی نیست که ما ویدیویی عالی در ذهنمان نداریم. این موضوع فقط نشان می‌دهد که ما باید در آغاز تمام آن صحنه‌ها، جلوه‌های بصری و کلمات درون ذهنمان را روی کاعذ به‌صورت فیلمنامه و استوری‌برد منتفل کنیم.
اولین و مهم‌ترین کار قبل از ساخت ویدیو برای انجام دادن، نوشتن یک فیلمنامه است. برای اینکار یک سند جدید در نرم‌افزار ویرایش‌گر متن مورد علاقه خود باز کنید و هر آنچه که می‌خواهید بگویید را بنویسید. اگر شما ویدیویی در قالب ضبط از صفحه‌ی نمایش‌گر (Screencast) و یا ویدیوی کوچک (Microvideo) که با ضبط از نمایش‌گر سر و کار دارد، باید درست کنید، به سراغ فرایندی روید که می‌خواهید نشان دهید. این روش به شما در چگونه توضیح دادن فرایند کمک خواهد کرد.
پس از نوشتن فیلمنامه، یک استوری‌ برد درست کنید. استوری‌ برد توالی بصری از ویدیو را در قالب طراحی‌های ساده و یا عکس‌ها نشان می‌دهد. شاید گرفتن چند عکس از صفحه‌ی نمایشگر و یا دیگر موارد ایده‌ی خوبی برای تمرکز بر آنچه می‌خواهید نشان دهید، باشد. تهیه‌ی استوری‌ برد نباید زمان طولانی را به خود اختصاص دهد و شکل‌های پایه‌ای نیز به خوبی کار می‌کنند.

قدم چهارم: ویدیو را ضبط و ویرایش کنید.

پس از به انجام رساندن تمامی موارد ذکر شده، می‌توانید ضبط ویدیو آموزشی را آغاز کنید. برای ساخت یک ویدیو‌ی عالی نیاز نیست که متخصص حوزه‌ی ویدیوسازی باشید. هرکسی می‌تواند با کمی تمرین بهترین ویدیوهای قالب ضبط از نمایشگر را تولید کند. همچنین اگر شما ویدیو‌های حاوی نقش بازی کردن (Role play) و یا ویدیوهای ارائه دهنده را انتخاب کرده‌اید، تکنولوژی مورد نیاز را درون جیبتان (تلفن هوشمند، دوربین) دارید. پس از ضبط ویدیو راه‌های بسیاری برای ویرایش ویدیو و جذاب کردن آن وجود دارد.

• گزارمان یا حایشه‌نویسی (Annotations)

در ویدیوهایی که از صفحه نمایشگر ضبط می‌کنید و یا دگیر قالب‌ها، گزارمان می‌تواند راه بسیار خوبی برای جلب توجه به موارد مشخص باشد. فلش‌ها و اشکال حتی می‌توانند با انیمیشن و متون نیز ترکیب شوند.

• جایگذاری متن (Text overlays)

قرار دادن متن در ویدیو کمک می‌کنند که اجزا از جبنه‌های بصری جذاب‌تر همراه با نقاط کلیدی برخوردار شوند. می‌توانید از این مورد برای معرفی یک فرد و یا تاکید بر یک ایده استفاده کنید.

• انیمیشن (Animations)

متحرک‌سازی متون و اشکال در ویدیوی شما می‌تواند راه بسیار عالی برای نگه‌داشتن جلوه‌های بصری متنوع و جذاب باشد.

• نشان دادن گوینده

از نشان گوینده هراس نداشته باشید. در ویدیوهای قالب ضبط از نمایش‌گر، این موضوع با ضبط ویدیو از طریق وب کم و سپس نشان دادن در موقعیت‌های مناسب (معمولاً در آغاز و پایان ویدیو) قابل انجام است.

• افزودن مقداری تعامل

تعامل‌ها تکنیکی هستند که به شما کمک می‌کند نسبت به ویدیو آموزشی کشش بدست آورید.

قدم پنجم: تولید، میزبانی و توزیع کنید.

اکنون به مرحله‌ی پایانی می‌رسیم. اولین قدم برای انجام آن، گرفتن خروجی از نرم‌افزار ویرایش‌گر ویدیو به صورت یک فایل است. ممکن است شما درباره‌ی فرمت‌های گوناگون ویدیو مخصوصاً مشهورترین و پرکاربردترین آن‌ها یعنی Mp4 شنیده باشید. بجز آنکه شما دلیلی برای انجام ندادن این کار داشته باشید، بهترین رویکرد گرفتن خروجی از ویدیو به صورت mp4 در اندازه‌ای است که شما آن را ویرایش کردید. وقتی ویدیو تولید شد، اکنون زمان میزبانی آن فرا رسیده است. میزبانی چگونگی در اختیار قرار دادن ویدیو برای بازدیدکنندگان است. یوتیوب Youtube و ویمیو Vimeo مثال‌هایی از انتخاب‌های شما برای میزبانی است. اما تعدادی از انتخاب‌های دیگر نیز وجود دارد. این موضوع بسیار اهمیت دارد که بدانید کدام یک از آن‌ها برای شما مناسب‌ترین انتخاب است. اگر می‌خواهید ویدیوی خود را به صورت عمومی انتشار دهید، بهترین انتخاب‌ها Youtube و Vimeo هستند. در هر حال، اگر می‌خواهید آن را فقط در اختیار افراد درون شرکتتان قرار دهید، سیستم مدیریت یادگیری (LMS) و یا وب سایت داخلی می‌تواند انتخاب خوبی باشد. www.screencast.com نیز می‌تواند در این جا مفید باشد که به ویدیوها و عکس‌های شما خدمات میزبانی ارائه می‌دهد و می‌توانید آنان را به اشتراک نیز بگذارید.

منبع:

https://www.techsmith.com/